در این مقاله به تغذیه درختان میوه با معرفی عناصر غذایی مورد نیاز گیاه و نحوه جذب انها خواهیم پرداخت در ادامه همراه ما باشید

عناصر غذایی موردنیاز گیاهان

تغذیه بهینه گیاه شرط اصلی بهبود کمی و کیفی محصولات است. در تغذیه گیاه و درخت نه‌تنها باید هر عنصر به‌اندازه کافی در دسترس آن قرار گیرد، بلکه ایجاد تعادل و رعایت تناسب میان همه عناصر غذایی از اهمیت زیادی برخوردار است. عناصر غذایی موردنیاز گیاهان به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند.

عناصر غذایی مضر

عناصری هستند که برای رشد و نمو گیاهان زیان‌آور هستند. حتی در برخی موارد غلظت‌هایی کم این عناصر می‌تواند موجب کاهش قابل‌توجهی در عملکرد و رشد گیاه گردد. ازجمله این عناصر می‌توان به سرب، کادمیوم، جیوه و نیکل اشاره کرد

عناصر غذایی مفید

عناصری هستند که در صورت وجود در محیط سبب بهبود رشد گیاه و یا گیاهان خاصی می‌شوند. برای مثال سدیم برای چغندرقند، سیلیس برای برنج و جو و یا کبالت و مولیبدن برای تثبیت بیولوژیکی نیتروژن مفید می‌باشند.

عناصر غذایی لازم یا ضروری

سه معیار برای ضروری بودن وجود دارد که عبارت‌اند از:

• گیاه بدون آن عنصر قادر به تکمیل چرخه حیات خود نباشد.
• وظیفه آن عنصر توسط عنصر دیگری قابل انجام و جایگزینی نباشد.
• عصر مستقیماً در متابولیسم و تغذیه گیاه نقش داشته باشد.

عناصر لازم یا ضروری عبارت‌اند از:

• عناصر پرمصرف
• کربن اکسیژن و هیدروژن: ٦٠ تا ٩٠ درصد ماده خشک گیاهی را تشکیل می‌دهند و جز در موارد کمبود
• آب کمبود آن‌ها دیده نمی‌شود؛ و عمدتاً از طریق آب‌وهوا تأمین می‌شوند.
• عناصر کودی شامل نیتروژن فسفر و پتاسیم
• عناصر آهکی شامل کلسیم و منیزیم
• گوگرد

عناصر غذایی کم‌مصرف

لازم به ذکر است همان‌طور یکه گیاهان بدون عناصر غذایی پرمصرف قادر به ادامه حیات نیستند بدون عناصر کم‌مصرف نیز قادر به ادامه حیات نخواهند بود. تفاوت عمده‌ای که با عناصر پرمصرف دارند به مقدار بسیار کمتر موردنیاز می‌باشند. میزان مصرف آن‌ها برحسب قسمت در میلیون است درحالی‌که میزان مصرف عناصر غذای پرمصرف بر اساس درصد است. این عناصر عبارت‌اند از آهن، روی، مس، بر، منگنز، مولیبدن و کلر می‌باشند.

ارزیابی وضعیت تغذیه درختان میوه

راهه‌ای مختلفی برای تشخیص کمبودها تعیین میزان عناصر غذایی قابل‌استفاده در گیاهان وجود دارد از متداول‌ترین این روش‌ها می‌توان به ١- آزمون خاک ٢ – آنالیزهای بافت برگ درختان ميوه ٣- تشخیص ظاهری عوارض تغذیه‌ای اشاره کرد.

آزمون خاک

شامل سه مرحله نمونه‌برداری صحیح، تجزیه دقیق عناصر و تفسیر صحیح نتایج تجزیه خاک است. آزمون خاک می‌تواند در گیاهان زراعی سبزی و صیفی‌جات یک‌ساله کمک زیادی به تأمین نیازهای غذایی گیاهان نماید. بین آزمون خاک و تجزیه برگ در باغ ارتباط کمی وجود دارد. یعنی آزمون خاک نمی‌تواند راهنمای خوبی برای تعیین وضعیت تغذیه‌ای درختان میوه باشد. آزمون خاک قبل از احداث باغ بهترین وسیله برای مشخص کردن بافت خاک، مقدار آهک خاک و غلظت عناصر کلسیم، منیزیم، پتاسیم و فسفر خاک است. در باغ‌های احداث‌شده آزمون خاک مکمل نتایج تجزیه برگی است و جهت مشخص نمودن ترکیب کودی باید مورداستفاده قرار گیرد. برای نمونه‌برداری صحیح خاک نقاط دارای شرایط و نوع خاک یکسان مرزبندی شده و خاک‌های متفاوت ازنظر بافت خاک، وضعیت زه کشی خاک، مقدار آهک خاک، عمق لایه سخت کفه زیرین به‌صورت جداگانه نمونه‌برداری می‌شود.

تجزیه بافت گیاه برای تشخیص کمبود عناصر غذایی در درختان میوه

تجزیه برگ نشان‌دهنده مقدار عناصری است که توسط درخت جذب‌شده و به قسمت‌های هوایی درخت منتقل‌شده‌اند. تجزیه برگ تصویر نسبتاً کاملی از وضعیت تغذیه‌ای درختان میوه ترسیم می‌کند. نتایج تجزیه برگ تا حدودی وضعیت عناصر غذایی درختان میوه را ترسیم می‌کند. تجزیه برگ برای باغ‌های دایر مفید است ولی برای احداث باغ میوه ابتدا باید خاک را تجزیه کرد.

مهم‌ترین علائم كمبود عناصر غذايي در درختان میوه

  

علائم کمبود	عنصر غذایی
در صورت کمبود ازت از برگ‌های پیر به برگ‌های جوان منتقل‌شده و علائم کمبود اکثر در برگ‌های پیر مشاهده می‌شود توقف رشد و زردی برگ‌های پایین درخت از علائم کمبود ازت است.	نیتروژن
توقف رشد برگ‌ها، کوچک شدن برگ‌ها و ارغوانی شدن برگ‌های پایینی	فسفر
رنگ‌پریدگی سوختگی حاشیه برگ‌ها و زرد شدن حاشیه برگ‌های پایینی در درخت انگور سبب خشک شدن نوک خوشه‌های انگور می‌گردد.	پتاسیم
توقف رشد و زرد شدن برگ‌های پایینی	گوگرد
زرد شدن پهنک‌برگ‌های جوان و سبز باقی ماندن رگبرگ‌های آن، برگ‌های تازه روئیده زردی بیشتری نشان می‌دهند و درنهایت لکه‌های نارنجی بر روی برگ‌های انتهای توسعه می‌یابند.	آهن
بارزترین مشخصه کمبود روی ریز شدن برگ‌ها و جارویی شدن برگ‌های جوان در سرشاخه -مای درخت است وجود نقاط زرد کرمی درزمینهٔ سبز تیره برگ‌های میانی کمبود روی سبب غیر هم‌زمان رسیدن میوه‌ای انگور می‌شود.	روی
کمبود منگنز شبیه سایر ریزمغذی‌ها در خاک‌های آهکی اتفاق می‌افتد. برگ‌ها زرد کمرنگ می‌شوند و این زردی از حواشی برگ شروع‌شده و به سمت رگ برگ میانی توسعه می باد.	منگنز
کمبود بر در درختان میوه سبب کاهش رشد و نمو پرچم‌ها، کاهش مدت گرده‌افشانی، سیاه شدن وسط میوه سیب و بدشکلی میوه می‌شود.	بُر
کمبود مس در درختان میوه سبب ایجاد شاخه‌های پر رشد با برگ‌های درشت به رنگ سبز تیره و با لکه‌های زردرنگ می‌شود. در صورت تشدید کمبود تمام شاخه‌های جوان خشکیده می‌شوند.	مس
خشکی برگ‌ها مخصوصاً حواشی آن‌ها از علائم عمومی کمبود کلر در درختان میوه است. در مقایسه با کمبود کلر سمت آن گستردگی جهانی دارد.	کلر

 

رابطه علائم کمبود عناصر غذایی با تحرک آن‌ها در درخت

محل ظهور علائم کمبود عناصر غذایی در گیاهان به میزان انتقال عناصر غذایی از برگ‌های پیر به قسمت‌های جوان گیاه بستگی دارد. عناصر غذایی مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم به‌راحتی از برگ‌های مسن به قسمت‌های جوان گیاه جابجا می‌شوند. ازاین‌رو علائم کمبود این عناصر ابتدا در برگ‌های پیرتر گیاه دیده می‌شود. در مقابل، عناصر غذایی مانند کلسیم و منگنز تحت هیچ شرایطی از برگ‌های پیر به قسمت‌های جوان منتقل نمی‌شوند. درنتیجه علائم کمبود این عناصر در قسمت‌های جوان گیاه دیده می‌شوند.

 میزان تحرک عناصر غذایی در داخل گیاه (عناصر کم تحرک و عناصر پر تحرک)

میزان تحرک عناصر در گیاهان	عنصر
متحرک	ازت
متحرک	فسفر
متحرک	پتاسیم
غیر متحرک	کلسیم
نسبتاً غیر متحرک	منیزیم
غیر متحرک	گوگرد
نسبتاً غیر متحرک	آهن
تحرک کم	روی
در شرایط کمبود نسبتاً غیر متحرک و در شرایط کفایت متحرک	مس
غیر متحرک	منگنز
نسبتاً غیر متحرک	بُر
تحرک متوسط	مولیبدن
متحرک	کلر

برای اطلاعات بیشتر در مورد عناصر مورد نیاز گیاه لطفا مقالات زیر را مطالعه فرمایید

• کمبود عناصر پرمصرف در درختان میوه
• کمبود عناصر کم مصرف در درختان میوه

منابع

1. ملکوتی، محمدجعفر و تهراني، محمدمهدی. نقش ریزمغذی‌ها در افزايش عملکرد و بهبود کيفيت محصولات کشاورزی. انتشارات دانشگاه تربيت مدرس. چاپ سوم. 384.
2. ملکوتی، محمدجعفر و طباطبایی، جلال. مدیریت تغذیه بهینه در باغ‌های میوه کشور. انتشارات سنا. 1380.

برای دسترسی به محتواهای بیشتر صفحه مارا در اینستا گرام به ادرس www.instagram/aradshimy.co  را دنبال نمایید

جهت مشاهده  تولیدات شرکت دانش بنیان آراد شیمی سبز بنیان (آرامین) به صفحه محصولات مراجعه نمایید

فیزیولوژی و چگونگی جذب عناصر غذایی از طریق محلول پاشی

جذب عناصر غذایی در گیاهان اغلب از دو مسیر برگی و ریشه ای انجام میگردد در این مقاله سعی داریم به صورت مختصر فیزیولوژی جذب برگی در گیاها را شرح دهیم در ادامه با ما باشد.

 

تغذیه برگی (محلول‌پاشی)

کلیه اندام‌های گیاهان اعم از ریشه، ساقه، شاخه، برگ و حتی میوه می‌توانند آب، گازها و مواد غذایی را جذب یا دفع کنند. اطلاعات موجود درباره جذب مواد غذایی از راه برگ قسمت‌های قابل‌توجهی از مطالعات تغذیه گیاهی را تشکیل می‌دهد. تأمین مواد غذایی از راه برگ و شاخه، تغذیه برگی، کودپاشی برگی یا کودپاشی هوایی نامیده می‌شود.

مزایا و معایب تغذیه برگی (محلول‌پاشی)

به‌طورکلی استفاده از هر روشی و به هر منظوری ممکن است مزایا و معایبی داشته باشد که موفقیت در کاربرد آن بستگی به فراهم‌آوردن زمینه لازم و درنظرگرفتن تمامی فاکتورهای مؤثر و برآیند مزایا و معایب استفاده از آن روش را دارد.

مزایا

1. با محلول‌پاشی ترکیب‌های غذایی واکنش‌های تشکیل کمپلکس در خاک، مخصوصاً در مورد عناصر کم‌مصرف حذف می‌شود.
2. از میزان مصرف کود و ترکیب‌های غذایی در واحد سطح کاسته می‌شود که علاوه بر صرفه‌جویی در هزینه‌ها از آلودگی و شوری خاک ناشی از مصرف زیاد کودها، به‌ویژه در مناطقی که آب یا خاک شور باشد، جلوگیری می‌کند.
3. معمولاً گیاه درنتیجه حمله آفات یا بیماری‌ها قسمتی از نیروی رشد و نمو خود را از دست می‌دهد. مصرف توأم سم و کود هزینه‌های محلول‌پاشی را کاهش داده و علاوه بر اینکه عامل زیان‌بخش را برطرف می‌کند مواد غذایی را نیز سریع به گیاه می‌رساند، بنابراین گیاه تقویت می‌شود.
4. پاسخ گیاه در مقابل محلول‌پاشی عناصر غذایی خیلی سریع است و می‌توان در زمان‌های مختلف از آن استفاده نمود.
5. در طول مرحله زایشی در اثر رقابت برای جذب کربوهیدرات‌ها بین اندام‌های زایشی (دانه و میوه) و ریشه‌ها، از فعالیت ریشه کاسته می‌شود درنتیجه جذب مواد غذایی کاهش می‌یابد. در این مرحله محلول‌پاشی عناصر غذایی این رقابت را کاهش می‌دهد. به‌خصوص در محصولاتی مانند درختان میوه، گندم، جو و بقولات در مرحله زایشی بین رشد و نمو میوه‌ها و رشد ریشه‌ها رقابت شدیدی به وجود می‌آید.
6. در باغات کشور در اثر عوارضی ناشی از کمبود کلسیم در میوه، مثل لکه تلخ، لهیدگی، پوسیدگی گلگاه و ترک برداشتن میوه به‌وفور یافت می‌شود. ولی باوجود وفور این عنصر در خاک، جذب آن به دلایل متعددی مثل کند بودن حرکت آن در داخل گیاه و انتقال به‌طرف میوه‌ها با اشکال روبه‌رو می‌گردد، لذا به‌منظور تأمین کلسیم و منیزیم در درختان میوه بهترین را محلول‌پاشی است.
7. در خاک‌های آهکی به دلیل بالا بودن pH، آهک و مصرف کودهای فسفره بیش از نیاز، جذب آهن و منگنز معمولاً دچار اشکال می‌گردد و در بیشتر موارد کمبود آهن و روی دیده می‌شود؛ بنابراین محلول‌پاشی در چنین شرایطی مؤثرتر و باصرفه‌تر از مصرف کلات‌های آهن و روی گران‌قیمت در خاک است.

معایب

در صورت بکار بردن غلظت‌های بالا و عدم توجه به خصوصیات گیاه و ترکیب غذایی مورداستفاده، ممکن است آسیب‌دیدگی برگ و میوه به وجود آید که در این صورت خسارت‌های جبران‌ناپذیری به درخت و محصول وارد می‌شود.

راه‌های جذب برگی

1.جذب کوتیکولی

یکی از راه‌های جذب عناصر، جذب آن‌ها از راه کوتیکول است. وقتی‌که مواد غذایی روی سطح برگ قرار می‌گیرند. تا وارد سلول‌های گیاهی شوند مدت‌زمانی طول می‌کشد. این زمان را زمان کمون می‌گویند. هرچه این دوره کوتاه‌تر باشد پاسخ گیاه به عناصر غذایی محلول‌پاشی شده سریع‌تر خواهد بود. مدت‌زمان کمون بستگی به ضخامت کوتیکول دارد.

2.جذب روزنه‌ای

جذب از راه روزنه‌ها اهمیت بسزایی دارد. چون سلول‌های محافظ روزنه قدرت جذب بالایی دارند و اگر محلول به درون روزنه نفوذ کند، مقدار زیادی از آن جذب خواهد شد. جذب از داخل حفره زیر روزنه وقتی اهمیت پیدا می‌کند که به محلول مورداستفاده مویان یا ماده خیس‌کننده اضافه شود تا نفوذ محلول به داخل روزنه امکان‌پذیر باشد .

ازآنجائی‌که ساعات خنک روز منطبق بازمان بازبودن روزنه‌های برگ است انجام محلول‌پاشی در این ساعات باعث افزایش راندمان جذب برگی از طریق روزنه‌ها می‌شود .

3.جذب از طریق کرک‌های کوتیکولی

کرک‌های کوتیکولی نیز می‌توانند به نفوذ بخشی از مواد غذایی محلول‌پاشی شده کمک کنند. اهمیت این مسیر در جذب برگی به گسترش و موقعیت این کرک‌ها بستگی دارد که خود از مشخصه‌های بلوغ برگ و گونه گیاه به شمار می‌رود .

 

چگونگی جذب و انتقال ترکیب‌های محلول‌پاشی شده

روند جذب برگی تفاوت زیادی با عمل جذب توسط ریشه ندارد. بدین معنی که در اینجا نیز پدیده جذب به دو صورت فعال و غیرفعال وجود دارد .

گرفتن عنصر به‌وسیله گیاه مرحله اول جذب است. مرحله دوم، نفوذ عنصر، یا یون به داخل سلول‌های سطحی است. برعکس مرحله اول که کمتر تحت‌تأثیر عوامل خارجی قرار می‌گیرد این قسمت از جذب که درواقع جذب غیرفعال است تحت‌تأثیر رطوبت نسبی محیط و درجه حرارت قرار می‌گیرد. مرحله سوم جذب از راه برگ، این قسمت از جذب نیز تابع تأثیر عواملی ازجمله عواملی کندکننده، میزان اکسیژن و pH است. درنتیجه با شستشوی برگ‌ها عناصر جذب‌شده شسته نمی‌شوند. وابستگی جذب برگی به عوامل ذکرشده نشان می‌دهد که حداقل یک مرحله از جذب برگی یون‌ها تابع جذب فعال است.

بنابراین هرچقدر درخت در شرایط رشدی مطلوب‌تری قرار گرفته باشد و فعالیت‌های حیاتی آن بهتر صورت گیرد راندمان جذب فعال عناصر محلول‌پاشی شده بیشتر خواهد بود .

 

مسیر انتقال عناصر بعد از نفوذ آن‌ها به کوتیکول

1.از طریق فضاهای آزاد بین سلولی

بعضی از مواد و یون‌ها ممکن است از طریق این فضاهای آزاد بین سلولی که مسیر اپوپلاسمی نامیده می‌شود وارد سلول‌های پارانشیمی شده و پس از تبدیل‌شدن به مواد غذایی در طی عمل فتوسنتز از طریق آوند آبکش به سایر قسمت‌های درخت منتقل گردند .

2.از طریق غشاءهای سلولی

بعضی از یون‌ها ممکن است پس از جذب سطحی به‌وسیله فرایند جذب فعال از غشاء سلول‌های اپیدرمی و پارانشیمی عبور کرده و ازآنجا به سیتوپلاسم سلول‌ها و سپس سایر قسمت‌های گیاه منتقل شوند .

3.حرکت یون‌ها از راه پلاسمودسماتا

پلاسمو دسماتا منافذ ریزی هستند که ارتباط بین سلول‌های گیاهی هم‌جوار را برقرار می‌سازند. برخی از یون‌ها به‌وسیله این منافذ از سلول‌های سطحی به سلول‌های پارانشیمی و درنهایت به سیستم آوند انتقال می‌یابند .

 

عوامل مؤثر بر جذب برگی عناصر غذایی

عوامل مؤثر بر جذب عناصر غذایی از طریق برگ عبارت‌اند از: نور، درجه حرارت، رطوبت نسبی، سن برگ، حالت‌های تغذیه‌ای برگ، فرم شیمیایی عنصر مورداستفاده و مواد خیس‌کننده

1.نور

بسته به گونه گیاه ممکن است نور اثرات متفاوتی داشته باشد. میزان کوتین و یا موم‌های کوتیکولی و ضخامت کوتیکول، در شدت نور زیاد بیشتر از شدت‌های پایین، در گیاهان کلم، اکالیپتوس، غلات و میخک است.

2.درجه حرارت هوا

درجه حرارت هوا نیز بر جذب برگی عناصر غذایی از سطح برگ، اثرات متفاوتی دارد اثر دما روی توسعه موم‌ها بستگی به گونه گیاه دارد.

 3.رطوبت نسبی

این مسئله ازنظر کاربردی حائز اهمیت است که محلول‌پاشی در موقعی از روز انجام شود که رطوبت نسبی بالا باشد. بدین منظور توصیه می‌گردد که محلول‌پاشی در صبح یا عصر انجام شود. انجام آبیاری قبل یا بعد از عمل محلول‌پاشی باعث افزایش رطوبت محیط و درنتیجه افزایش جذب برگی می‌شود .

4.سن برگ

به‌طورکلی بین سن برگ و میزان جذب برگی، ترکیب‌های غذایی، ارتباط وجود دارد .

5.حالت‌های تغذیه‌ای گیاهی

زمانی که گیاه دچار کمبود عنصری باشد با محلول‌پاشی آن عنصر جذب بیشتر و سریع‌تر انجام می‌شود. هرچقدر فعالیت متابولیکی گیاه بیشتر باشد جذب فعال عناصر که مستلزم صرف انرژی می‌باشند از طریق برگ نیز بیشتر می‌گردد؛ بنابراین یکی از اثرات وضع مناسب تغذیه‌ای گیاه در بالابردن جذب برگی عناصر از این طریق اعمال می‌شود .

6.فرم شیمیایی عنصر مورداستفاده

از مهم‌ترین عوامل مؤثر در گزینش موادی که برای محلول‌پاشی مصرف می‌شوند خطر سوختگی برگ و میزان جذب عنصر یا عناصر موجود در ترکیب است. اثر هر محلول بر سوختگی برگی با تفاوت فشار اسمزی بین محلول مصرف‌شده و شیره سلولی مشخص می‌گردد. اگر فشار اسمزی محلول بیش از فشار اسمزی شیره سلولی باشد، آب از بافت گیاهی خارج گشته و سوختگی حاصل می‌شود .

فرم‌های کلاته شده عناصر غذایی مخصوصاً کلات‌های آهن، کارایی آن‌ها در مقایسه بانمک‌های معدنی (احتمالاً به‌خاطر تحرک زیادشان در گیاه) بسیار بالاتر است .

7.pH محلول

pH محلول در جذب عناصر غذایی معین توسط برگ و میوه‌ها مؤثر است به‌طورکلی در گیاهان مختلف جذب عناصر غذایی در pHهای متفاوت صورت می‌گیرد

 

اثرات محلول‌پاشی عناصر غذایی روی خصوصیات محصولات باغی

1.رشد رویشی

به‌طورکلی اگر محدودیت رشد رویشی درختان درنتیجه کمبود عناصر غذایی به وجود آمده باشد، با محلول‌پاشی این عناصر رشد رویشی تحریک می‌شود. ولی درصورتی‌که وضعیت عناصر غذایی در درخت مناسب باشد پاسخ رشدی گیاه نسبت به محلول‌پاشی عناصر موردنظر کم خواهد بود. ازجمله عناصری که در کنترل رشد رویشی درخت نقش مهمی دارد ازت است. در مورد محلول‌پاشی کود ازته در ارتباط با رشد رویشی درختان میوه بسته به وضعیت ازت درخت چند نکته باید در نظر گرفته شود .

2.زمان محلول‌پاشی

در درختان بارور پس از آغاز رشد در بهار یک مرحله رشد فعال رویشی وجود دارد و سپس این رشد متوقف می‌شود. از طرف دیگر در اکثر درختان مناطق معتدل معمولاً تشکیل جوانه‌های گل در سال قبل از بازشدن شکوفه‌ها اتفاق می‌افتد و معمولاً گل انگیزی پس از توقف رشد رویشی صورت می‌گیرد. برای مثال در سیب گل انگیزی جوانه‌ها در خردادماه صورت می‌گیرد، در این زمان رشد رویشی نامتعارف باعث می‌شود که مواد غذایی صرف تولید شاخ‌وبرگ اضافی شود و این شاخ‌وبرگ اضافی بر سر عناصر غذایی، با جوانه‌های در حال تمایز رقابت می‌کنند؛ بنابراین محلول‌پاشی اوره یا سایر ترکیبات ازته باید زمانی صورت گیرد که باعث تحریک رشد رویشی نگردد و درصورتی‌که ذخیره ازته درخت خیلی کم نباشد ترجیحاً بعد از توقف رشد رویشی شاخه‌ها محلول‌پاشی انجام گیرد .

3.منبع کودی

در انتخاب منبع کودی برای تأمین عناصر غذایی به‌غیراز ازت در درختان بارور درصورتی‌که ذخیره ازته مناسب باشد و محلول‌پاشی در اول فصل ضرورت داشته باشد باید از منبعی استفاده شود که یون همراه عنصر موردنظر ازت نباشد .

4.سن درخت

اگر درخت در سنین اولیه رشد و در دوره نونهالی قرار داشته باشد استفاده از منبع ازته سبب تحریک رشد رویشی می‌گردد و گیاه این مرحله را سریع‌تر پشت سر گذاشته و زودتر به مرحله بلوغ و باروری خواهد رسید. ولی در درختان بارور مخصوصاً در ارقامی که قدرت رشد رویشی آن‌ها زیاد است در استفاده از ازت باید جانب احتیاط را رعایت نمود .

5.میزان محصول

به‌طورکلی تأثیر عناصر غذایی بر میزان محصول یک درخت از طریق اثرات آن‌ها روی تشکیل میوه، اندازه میوه و جلوگیری از ریزش میوه اعمال می‌شود.

6.کیفیت محصول

کلسیم ازجمله عناصری است که در ترکیب شیمیایی و ساختمانی دیواره سلول‌های گیاهی نقش بسیار مهمی را دارد؛ بنابراین بالابود میزان کلسیم دریافت میوه می‌تواند به‌اندازه زیادی از اتلاف میوه‌ها در زمان برداشت در طی نگهداری آن‌ها در سردخانه جلوگیری نماید. همچنین علاوه بر پایین بودن سطح کلسیم در میوه بالا بودن نسبت‌های پتاسیم به کلسیم (K/Ca) و میزیم به کلسیم (Mg/Ca) نیز در ظهور بعضی از بیماری‌های فیزیولوژیک مؤثر است. کمبود بُر سبب توسعه عارضه چوب‌پنبه‌ای شدن میوه می‌شود. بعضی مواقع بین علائم کمبود بُر و چوب‌پنبه‌ای شدن و لکه تلخ میوه شبهه‌هایی به وجود می‌آید زیرا چنین علائمی باهم مشابه هستند. بُر علاوه براثر مستقیم روی کیفیت میوه، می‌تواند تحرک کلسیم را نیز در درخت افزایش دهد به طور غیرمستقیم سبب بالارفتن کیفیت میوه سیب گردد

 

سرعت جذب عناصر غذایی

جدول زیر سرعت نسبی جذب عناصر غذایی برحسب مدت‌زمان لازم برای جذب 50% از یون‌های برگ پاشی شده مورد مقایسه قرار گرفته است.

عنصر	مدت لازم برای جذب 50% (ساعت)	عنصر	مدت لازم برای جذب 50% (روز)
ازت	3-0.5	فسفر	10-0
پتاسیم	24-10	گوگرد	10-5
کلسیم	24-10	آهن	20-10
منیزیم	24-10	روی	2-1
کلر	28-24	مولیبدن	20-10

 

 

برای دسترسی به محتواهای بیشتر صفحه مارا در اینستا گرام به ادرس www.instagram/aradshimy.co  را دنبال نمایید

منابع

1.سالار دینی، علی‌اکبر روابط خاک و گیاه. انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم، ۱۳۶۴.

2.سالار دینی، علی‌اکبر و مجتهدی، مسعود (مترجمین)، اصول تغذیه گیاه انتشارات دانشگاه تهران. جلد اول . ۱۳۷۲٫

3.Swite like,D.& faust,M.(1986) . Fliar nutrition of fruit crops . Hort.Rev.Val.7.

4.childers,N.F.(1983).Modern fruit science.Horticultural publications,Rutyers university

 

                                                                                                                                                                                                                     

 امینو اسید و پپتیدها

پپتیدها خانواده‌ای از مولکول‌ها هستند كه با پيوند خوردن  آمینو اسیدهای گوناگون به‌ صورت مشخص،  تشكيل می‌شود. پيوند بين يك آمینو اسید و  امینو اسید بعدی يك پيوند آميد است و گاهی از آن  با نام پيوند پپتید نام‌برده می‌شود. يك پيوند آميد(پپتید) گاهی کوتاه‌تر از يك پيوند تكی كربن- نيتروژن معمول است و يك ويژگی پيوند-دوتايی بخشی دارد، زيرا اتم كربن شرکت‌کننده به‌صورت دوتايی به يك اتم اكسيژن پيوند خورده و نيتروژن يك جفت تنهای الكترون در دسترس برای پيوند دارد. پپتيدها با پروتئین‌ها تفاوت دارند.

پروتئین  ها زنجیره‌های بلند آمینو اسید با توجه به‌اندازه آن‌ها هستند. به‌طور سنتی، آن دسته از زنجيره پپتيدها كه به‌اندازه كافی كوتاه هستند كه به‌صورت تركيبی از آمینو اسیدهای تشکیل‌دهنده ايجاد شوند به‌جای پروتئين، پپتيد ناميده می‌شوند.

• يك پلی پپتيد يك زنجيره خطی تكی از آمینواسیدها است.
• یک پروتئین یک یا چند پلی پپتید با  طول بیش از 50 آمینو اسید است.
• يك اليگوپپتيد يا (به‌طور ساده‌تر) يك پپتيد يك پلی پپتيد كمتر از ٣٠-٥٠ آمینواسید طول است.
• یک‌تری پپتيد دارای سه آمینو اسید است.
• يك دی پپتيد دارای دو آمینو اسید است.

 

پروتئین چیست؟

پروتئین يك تركيب ارگانيك با وزن زياد مولكولی است كه حاوی آمینو اسید متصل شده با رابط‌های پپتيدی است. پروتئین‌ها برای ساختار و كاربرد تمام سلول‌ها و ویروس‌های زنده ضروری می‌باشند.

 

 

پروتئین‌ها در تشكيل سلول‌های طبيعی، زندگی حيوانات و گياهان اهميت ویژه‌ای دارند. پروتئین‌ها در كنار کربوهیدرات‌ها و اسيدهای چرب عناصر غذایی اصلی حيوانات و انسان‌ها به شمار می‌روند. بدين ترتيب پروتئين ها نه تنها منبع انرژی هستند، بلكه كاركرد خاصی برای مثال در هورمون‌ها يا آنزیم‌ها دارند. كاربردهای مختلف پروتئین‌ها بستگی به ساختار اول، دوم و سوم آن‌ها دارد.

همه پروتئین‌ها تركيبات مولكولی با بيش از ١٠٠ آمینو اسید می‌باشند. بيش از 20 آمینو اسید به‌عنوان بلوك سازنده وجود دارند. آمینو اسیدهای اصلی كه پروتئین‌های طبيعی از آن‌ها ساخته می‌شوند همگی حاوی يك آمينو گروه آلفا در اسيد کربوکسیلی هستند و به‌طور اپتیکال فعال می‌باشند.

شکل‌بندی طبيعی به‌طور رايج در سری‌های L  آمینو اسید ناميده می‌شود (آمینو اسیدهای چرخش به چپ).

 

 

 

 

برعكس پروتئين، پپتيدهای زنجيری را می‌توان توليد كرد، يا حتی آمینواسیدهای تكی. پپتيدها به‌طورمعمول حاصل آبكافت آنزيمی  پروتئین ها هستند. برای به دست آوردن آمینو اسیدهای آزاد، بايد از آبكافت اسيدی یا قلیایی  استفاده كرد. با آبكافت با اسيد يا قلیا  پروتئین‌ها و پپتيدها در تركيبی از آمینو اسیدهای L و D   (راسيميك اپتيكال) آبكافت می‌شوند.اما بهترین نوع از هیدرولیز مربوط به هیدرولیز انزیمی می باشد اما با توجه به دانش فنی بالای آن کمتر محصولی با این روش تولید می شود از مزایای این روش تولید،محصول نهایی فاقد عناصر سنگین یا باقیمانده اسید ها و قلیا هست.مانند کلر و سدیم.

شرکت آراد شیمی سبز بنیان نیز در راستای نیل به کشاورزی پایدار و سالم نیز کود اسید امینه به روش انزیمی تولید کرده است که فاقد عناصر سنگین و کلر و یا سدیم می باشد.

 اصول محلول‌پاشی برگی L –آمینو اسید 

تمام گياهان برای بيوسنتز تمام پروتئین‌ها و آنزیم‌های نوع پروتئين و به‌عنوان ماده آغازکننده تبديل به مواد ضروری مختلف ديگر نيازمند L آمینو اسید به‌عنوان بلوک‌های سازنده هستند.  كودهای نيتروژن غیر ارگانیک (آمونياک، نيترات، اوره و …) بايد از طريق خاك منتقل‌شده، توسط ريشه جذب‌شده و با فرآيندهای آنزيمی به آمینو اسید تبديل شوند. اگر خاك، آب و فيزيولوژی گياه مطلوب باشند، تمام اين مراحل به‌صورت مطلوب انجام خواهند شد.

از دهه هفتاد محلول‌ پاشی L آمینواسیدها جايگزين روش سنتی تغذيه از طريق ريشه شده است. برخلاف كود دهی از طريق خاك، اين روش نيازی به تبديل بيوشيميايی نيتروژن غير ارگانيك به آمینو اسیدها و همچنين نيازی به انتقال مواد مغذی در خاك ندارد. L  آمینو اسید در مراحل اول و مراحل موردنیاز رشد بر روی گياه اسپری می‌شوند. در زمان شروع به رشد، در زمان ريشه زدن و هنگامی‌که گياه تشكيل گل می‌دهد.

آمینواسیدها به‌صورت مستقيم و به‌سرعت جذب می‌شوند و مسئول رشد قابل‌توجه در متابوليسم گياه هستند كه از توسعه و رشد گياه پشتيبانی می‌کنند. همچنين محلول‌پاشی در شرايط استرس خاص، زمانی كه رشد ناقص رخ‌داده يا گياه دچار آسيب می‌شود، نيز سودمند هستند. شرايط استرس می‌توانند شامل عواملی همچون كمبود رطوبت در خاك در نواحی گرم، دمای پايين يا سرمازدگی و آفت و سم‌پاشی باشند.

محلول‌پاشی را نبايد جايگزينی برای كود خاك دانست. این‌یک روش حاصلخيزی مكمل است كه موجب افزايش جذب و افزایش راندمان محصولات میگردد.البته در شراطی که هدف افزایش تولید باشد وگرنه در شرایط استرس محیطی ماده ای جایگزین کود اسید امینه نم یشود.

جذب آمینو اسیدها از طریق برگ

جذب L آمينو اسيدها از طريق برگ را می‌توان با تست برگی با آمینو اسیدهای C١٤ راديواكتيو نشان داد. اين آمینو اسیدها بسيار سريع وارد گياه می‌شوند. پس از تنها چند ساعت می‌توان بخش قابل‌توجهی از آمینو اسید C١٤ را در گياه يافت ميزان جذب L آمینو اسید بستگی به آمینوا سید، گياه و عوامل برون‌زا دارد. معمولاً  15-٢٠ % از آمینواسید مورداستفاده پس از يك روز وارد گياه شده و بقيه آن بر روی سطح برگ باقی می‌مانند. به نظر می‌رسد جذب آمینو اسید پس از چند روز در يك سطح مشخص به تأخیر افتاده و پس از رشد بيشتر می‌یابد.

زمانی كه اسيد گليسين C١٤ يا گلوتاميك C١٤ به‌عنوان يك L آمینواسید در برگ‌های گياهان لوبيا مصرف می‌شوند افزايش نفوذ ناگهانی،2-4 برابری در زمان تشكيل ميوه (٤ هفته پس از درمان) نمايان می‌گردد. آمینواسیدهای نفوذ يافته به‌طور ويژه در میوه‌های تازه به وجود آمده انباشته می‌شوند. بستگی به L آمینواسید و گياه، سطح جذب می‌تواند حتی بيشتر نيز شود.

نفوذ و تغيير مكان آمینو اسیدها با پروسه رشد به‌طور خودكار فعال» می‌شوند. تغيير مكان اسيدهای آمينه  عمدتاً با انتقال از طريق بافت ليفی و با مشاركت اندك بخش‌های ديگر گياه ميسر می‌شود.  آمینو اسید توسط تغيير آمین (كه منجر به تغيير در تركيب انبار  آمینواسید می‌شود) و با مکانیسم‌های ديگر (مانند تبدیل‌شدن به شكل پروتئين، قند و اسيدهای ارگانيك) منتقل می‌شوند.

به‌طور مشخص، اغلب آمینو اسیدها به‌سرعت پس از جذب تغيير تركيب می‌دهند (مانند، اسيد گلوتاميك ، گليسين و …) درحالی‌که تعداد كمی از اسيدهای آمينه تقريباً بدون تغيير باقی می‌مانند (مانند آرجنين، …).

 

 

 محلول‌پاشی برگی آمینو اسید 

در بازار محصولات مايع مواد ارگانيك هيدروليزه مختلفی با منشأ حيوانی مانند كلاژن (پوست، …)، كراتين (پر،…) يا منشأ خون و گياهی مانند گندم، برنج يا پروتئین‌های مخمر وجود دارند. بر اساس فرآيند توليد مانند آبكافت آنزيمی، آبكافت اسيد  پايه كيفيت محصولات ارائه‌شده با دامنه تنوع فراوانی عرضه می‌شوند. با توجه به پارامترهای كيفيت امروزه تنها پارامترهای زير بيشتر مدنظر هستند:

• نيتروژن كل بين 4 الی 10%
• نيتروژن ارگانيك و غير ارگانيك: مقادير آن‌ها با توجه به فرآيند و مواد خام تفاوت فراوانی دارند
• مواد ارگانيك: دامنه بين 15-50%
• مقدار pH: دامنه بين  5 – 3.5

همان‌طور كه در بخش‌های قبل بيان شد مهم‌ترین پارامترهای زير همچنان به‌عنوان مقادير تحليل در بيشتر محصولات بازار وجود ندارند:

• محتوی  آمینواسید ، تحلیل‌شده با HPLC:  آمینواسید تك به‌سرعت توسط گياهان جذب می‌شوند تا جايی كه زنجيره پپتيد باشد  ميزان جذب بالا وجود خواهد داشت . پپتيد خيلی زياد بر روی خاك خواهد ريخت و تنها به‌عنوان منبع نيتروژن برای حاصلخيز كردن خاك استفاده خواهد شد كه در آن نيتروژن غير ارگانيك دارای صرفه اقتصادی بيشتری خواهد بود.

 

• نسبت Lآمینو اسیدها و دی آمینو اسیدها: تنها شكل  Lتوسط طبيعت استفاده می‌شود. دی آمینواسیدهای تولیدشده توسط فرآيند توليد به‌طور مستقيم توسط گياهان استفاده نمی‌شوند .

 

• تشكیل آمینواسیدهای L (آمینوگرام): بر اساس طبيعت گياهان، انبار L آمینو اسیدهای پيشنهادی حائز اهميت می‌باشند. برای مثال، L هيدروكسي پرولين يك آمینواسید طبيعی از كلاژن حيوان است اما برای گياهان ناشناخته» بوده و درنتیجه مستقيم در دسترس نيستند و تنها می‌توان به‌عنوان منبع نيتروژن آن را مورداستفاده قرارداد. در مقابل محتوی فراوان  Lگلوتامیک اسيد مطلوب‌تر است.

 

• کود اسید امینه شرکت آراد شیمی با برند آرامین دارای 20 نوع اسید امینه ازاد با منشاء گیاهی می باشد و به روش انزیمی تولید شده است.این محصول تمام از نوع L آمینو اسید می باشد و فاقد نوع D امینو اسید است.

 

شما می توانید برای اطلاع از تفاوت های اسید آمینه کل و آزاد به این صفحه مراجعه کنید.

 

برای دسترسی به محتواهای بیشتر صفحه مارا در اینستا گرام به ادرس www.instagram/aradshimy.co  را دنبال نمایید