کشت هندوانه

هندوانه بانام علمی Citrullus vulgaris از خانواده کدوئیان Cucurbitaceae بوده و بومی مناطق گرم آفریقاست و در قرن شانزدهم به اروپا آورده شده و سپس از اروپا به آمریکا منتقل و کشت آن شروع گردیده است.

از بعضی نوشته‌ها چنین مشهود است که مصریان قدیم و اسپانیائی‌ها هندوانه را می‌کاشتند و از میوه آن استفاده می‌نمودند. هندوانه گیاهی است یک‌ساله و علفی ، سیستم ریشه‌ای هندوانه قوي و کامل است و از ریشه‌های فرعی و تارهاي کشنده تشکیل می‌شود . قطر ریشه اصلی در نزدیکی یقه به 1 تا 1.5 سانتی‌متر میرسد و به فاصله 25 تا 30 سانتی متر دورتر از یقه بشدت از قطرش کاسته شده و به شکل رشته نازك نخ مانندي عمودي در زمین فرو می‌رود(به عمق یکتا یک ونیم متر و حتی بیشتر) . سیستم ریشه‌ای یک بوته هندوانه ممکن است 7 تا 10 مترمکعب حجم خاك را فراگیرد. ساقه آن خزنده ، نازك و طویل با مقطع پنج‌ضلعی مدور و کرک دار نازك است .طول ساقه ممکن است 4 تا 5 متر برسد. از ساقه اصلی ساقه‌های فرعی منشعب می‌شوند برگ‌های هندوانه قلبی شکل با بریدگی هاي عمیق و به رنگ سبز خاکستري و با دمبرگ طویل و بدون گوشوارك است .هندوانه گیاهی یک پایه بوده و گلهاي نر و ماده آن به طور جداگانه روي یک بوته قرار دارند گل‌ها در محور برگ‌ها به صورت انفرادي قرار می گیرند تعداد گل‌های نر همیشه بیشتر ازگل‌های ماده است جام گل کامل و زنگوله‌ای شکل بوده و از 5 گلبرگ زرد لیمویی یا سبز متمایل به زرد که در قاعده متصل به کاسه گل می‌شوند تشکیل شده است تخمدانها پوشیده از کرك و داراي 3 تا 4 و گاهی 5 حجره هستند مادگی گل کوتاه و پرچم هاي گل ماده ناقص اند. معمولاً گرده ها نیز در گل ماده ناقص اند ولی گاهی اوقات ممکن است داراي استعداد باروري نیز باشند در بعضی از ارقام هندوانه گلهاي ماده بدون پرچم نیز دیده می شود. گل نر علاوه بر جام گل داراي 5 پرچم است که چهار تاي آن دوبه‌دو به هم چسبیده و یکی آزاد است. پرچم ها به کیسه هاي زرد رنگ گرده منتهی می شوند از زمانهاي قدیم انواع مختلف هندوانه را به دو دسته تقسیم می‌کرده‌اند. یکی هندوانه هاي پوست نازك و دیگري ارقامی که داراي پوست کلفت می باشند. انواع پوست نازك بیشتر براي مصارف محلی و مراکز فروش نزدیک به محل تولید هست انواعی که داراي پوست کلفت می‌باشند قابل حمل‌ونقل به نقاط دور و نزدیک و نگهداري آن در انبار آسان‌تر است تقسیم بندي دیگر ارقام بر اساس زودرس ، میانرس و دیررس می باشد.

ارقام ایرانی هندوانه

هندوانه قرق، خانمی، شریف آباد، (داری پوست خیلی نازك، اندازه متوسط، شکل گرد و گوشت قرمز، طعم شیرین و مطبوع)، محبوبی، پوست سفید همدان (پوست کلفت و سفید رنگ)، ارقام خارجی هندوانه که کشت بعضی در ایران نتایج خوبی داده است که بیشتر انواع مختلف آمریکایی است که پس از جنگ جهانی دوم به ایران وارد شده است. چارلستون گري(Charleston Gray) در ایران معروف به هندوانه مهندسی، بلاك دایموند Black Diamond (Cannon ball) ، فرفاکس Fairfax، دیکیس کوئین Dixie Queen،چیلیان بلاك Chilian Black .

نیاز اکولوژیکی

هندوانه یک گیاه فصل گرم است نسبت به گرما بیشتر از سایر گیاهان تیره کدوئیان مقاوم است هندوانه مخصوص مناطقی که داراي تابستان طولانی و گرم است، می باشد. از این‌رو تابستانهاي خشک و یا نسبتاً مرطوب براي آن مناسب هست. شیوع بیماریهاي که به برگ آن حمله می‌کنند در نواحی مرطوب بیشتر از نواحی خشک است در مناطقی که طول دوره گرما کمتر از 120 روز است باید از ارقامی استفاده کرد. که میان‌رس و یا زودرس باشند در غیر این صورت میوه نارس باقی می‌ماند و شیرین نمی‌شود .خاك مناسب کشت هندوانه pH خنثی هست . محل کشت باید ازنظر مواد آلی غنی باشد خاک‌های کمی اسیدي با pH 6 تا 7 براي کشت هندوانه بسیار مناسب است بذر در هندوانه در دماي بین 25 تا 30 درجه سانتی‌گراد جوانه‌زده و سبز می‌شود .

آماده‌سازی خاك برای کشت هندوانه

برای کشت هندوانه خاک‌های شنی و سبک را که از نظر مواد آلی قوي بوده و از زهکشی خوبی برخوردار باشند می پسندد. در خاکهاي رسی هم محصول خوبی می‌دهد به‌شرط آنکه آب تحت الارض در سطح پائین نگه داشته شود. خاکهاي شنی رسی و لومی شنی ، مهمترین خاك براي رشد هندوانه است. در pH خنثی خاکهاي حاصلخیز و زهکشی شده شنی لومی، نتیجه بسیار مطلوب می دهد.

زمین را در پائیز سال قبل شخم زده و آنرا به حال خود می گذارند . کلوخ هاي حاصله از شخم در فصل زمستان توسط سرما و یخبندان پوك و نرم شده و در بهار قبل از کاشت، زمین را یک الی دو بار دیسک می زنند تا خاك کاملاً نرم شود و سپس اقدام به کشت می کنند با کود سبز یا کود حیوانی می توان خاکهاي نامناسب را اصلاح نمود. میزان مصرف کود حیوانی بین 5 تا 10 تن در هکتار است. احتیاجات هندوانه، نسبت به پتاس و ازت زیاد است ولی نیاز فسفر در این گیاه نسبتاً کم است با توجه به غنی بودن اکثر خاکهاي ایران نسبت به پتاس براي ارقام پر محصول مانند چهار لستون کري 140 تا 90 کیلو ازت و 120 تا 80 کیلو فسفر توصیه میشود.

همچنین ببینید: عناصر غذایی مورد نیاز گیاه

کاشت

معمولاً بذر کاري هندوانه در زمین اصلی انجام می گیرد بدین منظور یک یا دو روز قبل از آن بذر را در پارچه مرطوب تحت دماي حدود 25 درجه سانتی گراد نگه می دارند و بدین ترتیب عمل جوانه زنی و سبز شدن تسریع می شود. زراعت هندانه در ایران معمولاً به صورت کپه اي انجام می گیرد بهتر است مقداري کود دامی پوسیده را با خاك مخلوط کرده تا علاوه بر تقویت مواد غذایی خاك گرماي زمین را نیز تا حدودي حفظ کند. به منظور کاشت تعداد 4 الی 5 بذر جوانه زده را روي بستر تهیه شده به نحوي قرار می دهند که ریشه چه به طرف پائین قرار گیرد. آن وقت روي بذر را با یک لایه نازك خاك نرم می پوشانند و بلافاصله با آب پاش متر آبیاري می کنند در این روش فاصله ردیفها 1.5 در 1.5 در نظر می گیرند کاشت مکانیزه هندوانه در بعضی کشورها رایج است نوع کشت ردیفی است و پس از نمو کافی، بوته هاي اضافی را به فواصل معین تنک می کنند .روش دیگر کاشت هندوانه که بیشتر در کشورهاي خارجی رایج است استفاده از گلدانهاي توری است. داخل این گلدانها را حدود سه چهارم با مخلوطی از خاك و برگ و کود دامی پوسیده و خاك باغچه پر کرده و روي آنرا تعداد 1 الی 2 بذر که قبلاً خیس کرده اند قرار می هند آن وقت روي بذر را با مقدار خاك نرم و سبک می پوشانند و بلافاصله آبیاري می کنند پس از آنکه گیاه دو برگه شد آنها را همراه با گلدان در زمینی که قبلاً آماده شده است با دست و یا با ماشین نشاء کار در داخل خاك قرار می دهند .در موقع انتقال نشاء همواره باید نشاء را با مقداري خاك به زمین اصلی انتقال داد . و یا این که از گلدان هاي توری استفاده نمود.

همچنین ببینید: کود ماده آلی مایع آرامین

داشت

بوته هندوانه براي رشد اولیه خود احتیاج به گرما و رطوبت کافی دارد. بنابراین زمانیکه زمین هنوز گرم نشده است میبایست از بذر پاشی خودداري نمود. در روش کاشت کپه اي پس از آنکه نهالها به اندازه کافی رشد کردند یک یا دو بوته قوي را نگه داشته و بقیه را تنک می کنند. در تنک کردن و یا حذف بوته هاي اضافی باید دقت نمود. دفع علفهاي هرز و سله شکنی خاك را می توان به علت عریض بودن فواصل کاشت توسط دیسک و یا کولتیواتور انجام داد. مناطقی که داراي تابستانهاي گرم و خشک هستند. باید به امر آبیاري توجه کافی مبذول داشت زیرا بسیار مشاهده شده که هندوانه ها در اثر کم آبی رشد کافی نکرده و اندازه آن کوچک باقی مانده و یا به علائم سوختگی دچار شده اند کمبود کلسیم نیز می تواند در ته میوه سوختگی ایجادکند این ضایعه که به سوختگی گلگاه معروف است در اکثر هندوانه هاي رقم چارلستون گري مشاهده می شود هرس هندوانه به سادگی انجام میگیرد براي این کار ساقه اصلی را بعد از برگ سوم و ساقه هاي فرعی را جداگانه بعد از برگ پنجم قطع می کنند

آفات هندوانه

از آفات هندوانه آگروتیس ، لارو Myoparadalis شته سبز می باشد. از بیمارهاي قارچی آنتراکنوز ، بیماري سفیدك دروغین می باشد.

همچنین ببینید: دفع آفات با آفتکش های ارگانیک

برداشت

برداشت میوه زمانی صورت میگیرد که رسیده بودن میوه مشخص باشد. برداشت میوه هنگامی است که گوشت میوه رسیده و میزان قند آن حداکثر باشد. تشخیص میوه رسیده از نارس احتیاج به تجربه دارد .بهترین روش براي اینکه مشخص شود میوه رسیده است یا نه ، نوع صداي ضربه اي است که با انگشت به میوهوارد می آید. اگر میوه نارس باشند این صدا زنگ دار فلزي می باشد ولی در میوه هاي رسیده صدا خفه و گرفتهاست. خشک شدن پیچک نزدیک میوه می تواند راهنمایی خوبی براي رسیدن میوه باشد البته شاید این موضوعدر بعضی موارد صحیح نباشد. شاید تغییر رنگ پوست میوه بتواند ما را در تشخیص میوه رسیده از نارس کمککند. چنانچه رنگ پوست میوه روشن باشد دلیل بررسیدن میوه است برجسته شدن خطوط روي پوست میوه نیزمی تواند راهنمایی خوبی براي این مسئله باشد.